Ξανθουσιίδες (xantusiidae)
Οικογένεια λεπιδωτών ερπετών της υπόταξης των σαυροειδών. Πρόκειται για μικρές ζωοτόκες σαύρες των θερμών περιοχών της Αμερικής· είναι γνωστές και με την κοινή ονομασία σαύρες της νύχτας. Έχουν πεπλατυσμένο σώμα, μέγιστου μήκους 20 εκ. μαζί με την ουρά. Τα μάτια τους έχουν κατακόρυφες, ελλειπτικές κόρες και σκεπάζονται από ακίνητα, διαφανή βλέφαρα. Το κεφάλι τους καλύπτεται από μεγάλες φολίδες, η ράχη και τα άκρα από μικρές κοκκώδεις φολίδες, ενώ οι κοιλιακές φολίδες είναι ορθογώνιες.
Κατοικούν σε ερημικές ή δασώδεις περιοχές όπου τρέφονται κυρίως με έντομα. Είναι γενικά δυσεύρετες, καθώς την ημέρα παραμένουν ακίνητες μέσα σε βραχώδεις σχισμές, κάτω από φύλλα και κορμούς πεσμένων δέντρων ή στη σκιά χαμηλής και πυκνής βλάστησης· το πεπλατυσμένο σώμα τους διευκολύνει την είσοδο σε χαραμάδες και μικρά ανοίγματα. Η σεξουαλική τους ωρίμανση είναι αργή και ορισμένα είδη αναπαράγονται με παρθενογένεση. Τα θηλυκά γεννούν συνήθως μόνο 1-2 μικρά.
Η οικογένεια περιλαμβάνει περίπου 23 σύγχρονα είδη, τα οποία κατατάσσονται σε 3 γένη: Cricosaura, με μοναδικό αντιπρόσωπο το είδος Cricosaura typica, ιθαγενές της Κούβας, το οποίο έχει μήκος μόλις 4 εκ.· Xantusia, με λίγα είδη των νοτιοδυτικών ΗΠΑ και της Νότιας Καλιφόρνια του Μεξικού· και τέλος, Lepidophyma, που είναι και το πολυπληθέστερο γένος, με ευρεία εξάπλωση στην Κεντρική Αμερική.