Υποτάξη λεπιδωτών ερπετών της τάξης των λεπιδωτών. Ζουν κυρίως στις τροπικές περιοχές φτάνοντας έως τα αντίστοιχα γεωγραφικά πλάτη της Ισπανίας και των ΗΠΑ. Το σώμα τους έχει μήκος έως 60 εκ. και είναι μακρύ και κυλινδρικό. Δεν έχουν εξωτερικά αφτιά και τα μάτια τους είναι κρυμμένα κάτω από τις φολίδες, με αποτέλεσμα να είναι πολύ δύσκολο να διακρίνει κανείς πού είναι το κεφάλι και πού η ουρά. Ο μηχανισμός ακοής είναι τοποθετημένος κάτω από την επιφάνεια του δέρματος και είναι πολύ σημαντικός για την επιβίωση των ζώων αυτών, εφόσον χρησιμοποιούν ελάχιστα την όραση, που είναι πολύ αδύνατη.
Ο μηχανισμός αυτός αποτελείται από έναν δέκτη που μεταδίδει τις ηχητικές ταλαντώσεις στο εσωτερικό αφτί. Στην ωοειδή θυρίδα που καταλαμβάνει όλη την πλαϊνή επιφάνεια της ακουστικής κοιλότητας υπάρχει ένα οστάριο. Η κεφαλή του οσταρίου αυτού μπορεί να διευθύνεται προς τα πλάγια και προς τα εμπρός, ανάλογα με το είδος. Η κεφαλή ενώνεται με μια άρθρωση με έναν γραμμωτό μυ, που φτάνει έως το μπροστινό μέρος του προσώπου, στο ύψος της κάτω σιαγόνας. Ο γραμμωτός αυτός μυς καταλήγει τελικά σε ένα πυκνό στρώμα δέρματος.
Όταν η περιοχή του προσώπου εκτεθεί σε ηχητικές δονήσεις, αυτές μεταδίδονται από το πυκνό δερματικό στρώμα στον γραμμωτό μυ, από εκεί στο οστάριο και τελικά στο υγρό του εσωτερικού αφτιού. Η ευαισθησία, που μεταβάλλεται ανάλογα με το είδος, είναι πολύ υψηλή. O μηχανισμός μπορεί επίσης να προσδιορίσει την κατεύθυνση της ηχητικής πηγής. Τα αμφισβαίνια είναι εντομοφάγα ερπετά, που ζουν μέσα σε υπόγειες στοές και οφείλουν την ονομασία τους στο γεγονός ότι μπορούν να κινούνται και προς τις δύο κατευθύνσεις. Τρέφονται κυρίως με μυρμήγκια και τερμίτες. Είναι γνωστά περίπου 15 γένη, από τα οποία σημαντικότερα είναι η μονοπελτίδα και το λεπιδόστερνο. Τα ερπετά αυτά εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στην ηώκαινο περίοδο του καινοζωικού αιώνα και συνεχίζουν να ζουν μέχρι σήμερα. Λείψανά τους βρέθηκαν σε διάφορες περιοχές της πολιτείας Νεμπράσκα των ΗΠΑ.
αμφίσβαινα (amphisbaena)
Γένος λεπιδωτών ερπετών της οικογένειας των αμφισβαινιδών. Ζουν σε περιοχές της τροπικής Αμερικής μέσα σε σωρούς κοπριάς ή σε υπόγειες φωλιές τερμιτών. Δεν έχουν πόδια και το δέρμα τους είναι μαλακό, καλυμμένο με τετράγωνες φολίδες τοποθετημένες σε δακτυλίους γύρω από το σώμα τους. Χαρακτηριστικότερος αντιπρόσωπος είναι η α. η λευκή,που είναι και το μεγαλύτερο είδος με μήκος 60 εκ. και πάχος 1 εκ.
ΕΤΥΜΟΛ. Ονομασία ερπετού τού οποίου η κεφαλή και η ουρά έμοιαζαν και έδινε την εντύπωση πως μπορούσε να κινείται και προς τις δύο κατευθύνσεις, και εμπρός και πίσω. Πρόκειται για «σύνθετο εκ συναρπαγής» από τα στοιχεία ἀμφὶς + βαίνω + -αινα